Druk, druk, druk: zo herstel je écht van werkDRUK
De juiste balans vinden
Plat in de zetel even heerlijk niets doen: klinkt als een aanlokkelijk plan om zo de stress van een drukke werkdag te verlichten. Maar is het ook echt een efficiënte herstelactiviteit? Het gaat in elk geval niet alleen om wat je doet, maar ook om hoe je het ervaart.
Recupereren van je werk
Deadlines, opmerkingen van collega’s, een (te) hoge workload, perfectionisme: tijdens de werkdag zijn er heel wat zaken die je spanningsniveau kunnen laten stijgen. Om dat terug te laten zakken naar een normaal peil, is het belangrijk dat je na je uren recupereert van al die werkdruk.
Zogenaamde low-duty activiteiten helpen mensen meestal om te ontspannen. Denk aan sporten of actief bezig zijn, sociale interacties, creatieve uitlatingen of culturele uitstapjes – zolang het maar niet als een verplichting aanvoelt (vandaar de ‘low-duty’), want dan is het toch weer eerder iets dat je uitput.
Activiteit versus beleving
In de literatuur over werkherstel wordt een onderscheid gemaakt tussen de activiteitsbenadering en de belevingsbenadering. De eerste richt zich op de vraag: wat doe je om te herstellen? Dan kom je uit bij de categorieën die we hiernet opsomden: van fysieke tot creatieve activiteiten.
Het gaat niet enkel om wat je doet, maar vooral om hoe je je voelt terwijl je deze activiteiten uitvoert.
Hoe komt het dan toch dat het soms gewoon écht niet lukt om tot rust te komen als je ‘volgens het boekje’ het juiste doet? Daar heeft de belevingsbenadering een antwoord op: het gaat niet enkel om wat je doet, maar vooral om hoe je je voelt terwijl je deze activiteiten uitvoert.
Misschien herken je het zelf wel: je gaat sporten omdat je weet dat dat goed voor je is, maar ondertussen blijft je hoofd vol met gedachten over de to-do’s op het werk. Of je voelt de druk om te presteren in je vrije tijd en doet dingen omdat het ‘moet’, in plaats van omdat je er echt van geniet. Herstelactiviteiten kunnen daardoor hun doel voorbijschieten.
Wat je zeker wél wil ervaren
Om echt los te komen van je werk en effectief te herstellen, wil je tijdens je vrije tijd een of meerdere van de volgende zaken ervaren:
- Emotionele deconnectie: mentaal afstand nemen van alles wat te maken heeft met werk doordat je volledig gefocust bent op iets anders.
- Ontspanning: je lichaam en geest die letterlijk tot rust komen, omdat je erop focust (tijdens meditatie bijvoorbeeld) of omdat het vanzelf gaat.
- Meesterschap: iets bijleren en/of ergens in groeien (denk maar aan hobby’s), wat je voldoening geeft en je zelfverzekerd en competent laat voelen.
- Controle: een bepaalde mate van autonomie en zelfsturing ervaren wanneer je beslist wat je gaat doen tijdens je vrije tijd.
- Verbondenheid: voelen dat je deel uitmaakt van een groep, hoe groot of klein die ook mag zijn.
Het is dus niet voldoende om zomaar een activiteit te kiezen die ‘volgens onderzoek’ heel goed werkt om tot ontspanning te komen. Dat zijn (ter info) namelijk vooral fysieke en sociale activiteiten, maar misschien laad jij je batterijen veel meer op door iets creatiefs te doen? Dus ook al word je tegenwoordig langs alle kanten overspoeld door tips om beter te herstellen – je volgt ze beter niet klakkeloos op.
De ene vindt koken bijvoorbeeld heerlijk ontspannend, terwijl de andere het als een verplichting ervaart. Het gaat erom dat je zelf de keuze maakt en het gevoel hebt dat je de regie hebt over je herstel.
Interessant genoeg is het trouwens niet enkel belangrijk wat je doet en hoe je je daarbij voelt, maar ook met wie je je vrije tijd doorbrengt.
De juiste balans vinden
Door verschillende activiteiten te doen, geniet je ook van verschillende recovery experiences. Zo laat bijpraten met iemand die je al lang niet meer zag, je een avondje helemaal emotioneel deconnecteren. Een wandeling in het weekend brengt je tot ontspanning, terwijl een non-fictie boek lezen je een gevoel van meesterschap geeft.
Interessant genoeg is het trouwens niet enkel belangrijk wat je doet en hoe je je daarbij voelt, maar ook met wie je je vrije tijd doorbrengt. Zo blijkt uit studies dat tijd doorbrengen met je partner een belangrijke voorspeller is van hoe goed je kan deconnecteren. Mensen die samen met hun partner activiteiten ondernemen, ervaren vaak meer mentale afstand tot werk en slagen beter in het vinden van mentale rust. (Dit gaat ook op voor hechte vriendschappen, uiteraard.)
Herstel is een complex proces
Je hebt het intussen begrepen: het gaat niet om simpelweg dingen afvinken van een lijstje met ontspannende activiteiten. Wil je herstellen van werkdruk, dan komt het erop aan om bewust los te komen van je werk door te kiezen voor zaken waarbij je in een positieve psychologische staat verkeert (van ontspannen tot verbonden). En dat is hoogstpersoonlijk.
Neem dus de tijd om te reflecteren over hoe jij je voelt tijdens je vrije tijd en kies voor hetgeen écht werkt voor jou – niet omdat iets zogenaamd moet, om welke reden ook. En nu je dit inzicht hebt: spread the word! Maak er je team, je leidinggevende(n), of gewoon heel je organisatie van bewust. Want wie beter kan loskoppelen van het werk, presteert ook beter óp het werk.
Wil je werken aan een gezonde balans tussen werk en herstel binnen jouw organisatie, maar weet je niet waar te beginnen of kan je wat ondersteuning gebruiken? Geef ons een seintje, bij How’s Work weten we daar raad mee. En in de tussentijd: happy deconnecting, nu je al voor een stuk beter weet hoe dat moet.
