Categorieën
Wellbeing Lifelong Learning

How to: procrastinatie doorbreken

How to: procrastinatie doorbreken

Uitstelgedrag? Ontdek de kunst van… starten

Je wéét dat je ergens aan moet beginnen. Je wíl er ook echt aan beginnen. En toch… blijf je hangen. Je opent doelloos je mails, ruimt je bureau op of zoekt plots dringend een nieuwe koffiemok op bol.com. En hoe langer je uitstelt, hoe zwaarder het voelt om eraan te beginnen. Waarom doen we dit (allemaal!), en hoe doorbreek je dat patroon?

Waarom je brein op slot gaat

Je brein is geen fan van grote, vage of complexe taken. Denk aan “scriptie schrijven”, “website vernieuwen” of “presentatie maken”. Als je denkt aan zo’n taak, probeert je brein alles tegelijk te overzien: inhoud, concrete stappen, verwachtingen, mogelijke uitkomsten.

En dan komen al snel angsten en twijfels opzetten: Wat als ik niet goed genoeg voorbereid ben? Wat als ik fouten maak? Je brein simuleert wat er allemaal zou kunnen gebeuren, en focust daarbij – vanuit een oud overlevingsmechanisme – vooral op risico’s, obstakels en fouten.

Mañana, mañana: uitstelgedrag

Gevolg van al dat gepieker: je werkgeheugen raakt overbelast nog vóór je begint, wat zorgt voor een soort mentale verlamming of freeze. Je motivatie zakt meteen weg: je start niet, en blijft hangen in uitstelmodus.

En dat is precies het probleem, want zonder concrete actie blijft je beloningssysteem (lees: dopamine) uitgeschakeld*. Je krijgt géén motivatieboost zolang je niet begint. Zo lijkt de taak in je hoofd alleen maar groter, zwaarder en onmogelijker.

One small step for your task. One giant leap for your focus.

Procrastinatie is geen tijdmanagementprobleem

Uit onderzoek blijkt dat uitstelgedrag helemaal niet gaat over luiheid of slechte planning. Het is een emotieregulatieprobleem. Je brein probeert niet de taak zelf te vermijden, maar de onaangename gevoelens die erbij komen kijken: onzekerheid, twijfel, faalangst, verveling of overweldiging.

Je eigen hersenen proberen je te beschermen tegen mogelijke pijn of mislukking. Maar ironisch genoeg maakt dat het alleen maar zwaarder. Het voelt allemaal als te veel. En dus stel je uit.

De oplossing? Van abstract naar concreet gaan

Je brein houdt niet van vaagheid. De gevoelens die we net aanhaalden, ontstaan omdat de taak abstract en onbehapbaar aanvoelt. Maar op het moment dat je beslist om één kleine, concrete actie te doen, verandert alles. Je opent een document. Je schrijft een titel. Je schetst een ruwe indeling.

Neurowetenschappelijk gezien gebeurt er dan iets belangrijks: Ons brein schakelt tussen verschillende netwerken, afhankelijk van wat we doen. Als je blijft hangen in gepieker, planning of perfectionisme, is je default mode network (DMN) actief. Dat is het netwerk dat aangaat als je nadenkt over jezelf, de toekomst of wat anderen van je denken — vaak vaag, intern gericht en eindeloos repeterend.

Maar zodra je een kleine, concrete actie onderneemt, komt een ander systeem op gang: het task positive network (TPN). Dat helpt je focussen op één taak tegelijk, in het hier en nu. Je krijgt als het ware mentale oogkleppen die de ruis dempen.

Bij die eerste mini-actie komt er meteen een beetje dopamine vrij – het stofje dat motivatie voedt. Niet als beloning achteraf, maar al meteen bij het gevoel van: ik ben op weg.

De beste manier om een overweldigende taak aan te pakken is dus… gewoon beginnen. Niet met de perfecte planning. Niet met “zodra ik in de juiste flow zit”. Maar gewoon met één kleine stap.

Zo pak je het concreet aan

De beste manier om een overweldigende taak aan te pakken is dus eigenlijk… gewoon beginnen. Niet met de perfecte planning. Niet met “zodra ik in de juiste flow zit”. Maar gewoon met één kleine stap. Twee minuten tijd. Iets tastbaars dat je brein terug op de grond zet. Een paar concrete handvaten:

  • Maak het behapbaar
    Splits de taak op in mini-stappen. Formuleer de allereerste actie zó klein dat je er meteen aan kan beginnen. Geen “rapport schrijven”, maar “nieuw bestand openen en het een titel geven” of “een prompt formuleren voor AI“.
  • Geef jezelf 2 minuten
    Je hoeft niet gemotiveerd te zijn om te starten – motivatie volgt vaak na de eerste actie. Zeg tegen jezelf: “Ik doe dit twee minuten”, dan krijgt je brein het signaal: “Ik ben begonnen.” Zo activeer je je dopaminesysteem, waardoor je gemotiveerd blijft om verder te gaan.
  • Kies het juiste moment van de dag
    De meeste mensen hebben de meeste mentale energie in de ochtend, of net na een pauze. Complexe of cognitief zware taken vragen om die ‘heldere uren’ – niet om je laatste restje aandacht aan het einde van de dag.

Focus vraagt bewuste regie

Procrastinatie onder controle krijgen en je focus verbeteren begint bij het (beter) leren kennen van je eigen brein. Wanneer dwaal je af? Wanneer blokkeer je? En wat helpt om jou uit te dagen – zonder té veel te vragen? Wie dat onder controle krijgt, wint niet alleen aan productiviteit, maar ook aan werkplezier.

Als je meer wil te weten komen over hoe je grip krijgt op je aandacht (voor jezelf of voor je medewerkers), volg dan zeker ons gratis webinar ‘Van FOMO naar focus’ op 2 juni. Ineens ook het ideale moment om al je vragen hierover op ons af te vuren!

ONZE EVENTS

UP TO DATE BLIJVEN ROND DEZE THEMA'S?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Categorieën
Wellbeing

De impact van piekeren op het werk (en andersom)

De impact van piekeren op het werk (en andersom)

Een ander perspectief op piekergedrag

Piekeren wordt vaak als een ‘persoonlijk probleem’ gezien, als ‘gewoon wat blijven hangen in je gedachten’. Het is eigenlijk een hapering in je probleemoplossend vermogen. En dat maakt het net zo relevant op de werkvloer. In deze blog zoomen we in op welke vormen piekeren precies kan aannemen, waarom het ontstaat en welke 3 stappen je als organisatie kan ondernemen om je medewerkers te ondersteunen.

Piekeren: geen persoonlijk falen, maar een systeemfoutje

Ons brein is van nature oplossingsgericht. We zijn gebouwd om problemen te detecteren én op te lossen. Dat was evolutionair gezien handig: als er gevaar dreigde, moest je snel kunnen schakelen. Vandaag merk je dat mechanisme misschien bij jezelf op als een collega zijn hart lucht over een lastige situatie: je hebt vaak al een oplossing klaar nog voor hij is uitgepraat.

Maar dat systeem hapert ook wel eens. Zeker wanneer er veel onzekerheid is, wanneer we emoties voelen waar we moeilijk mee om kunnen, of wanneer er gewoon te veel tegelijk op ons bord ligt. Dan loopt het probleemoplossingsproces op een bepaald moment vast. En dan ga je dus piekeren.

Het is iets wat (bijna) iedereen doet, en laat het ook duidelijk zijn dat piekeren geen teken van zwakte is. Integendeel, het toont dat je brein actief probeert grip te krijgen op iets wat je nog niet kan plaatsen of oplossen. Alleen: het lukt niet. Je geraakt vast in een soort mentale draaikolk. En net dát maakt het zo vermoeiend.

Ons brein is van nature oplossingsgericht. Maar dat systeem hapert ook wel eens. En dan ga je dus piekeren.

De vier gezichten van piekeren

Laten we het wat concreter maken met een eenvoudig voorbeeld. Stel: je hebt er een lange werkdag op zitten. Je ploft neer in de zetel, wil ontspannen met een aflevering van je favoriete serie, drukt op de afstandsbediening… en er gebeurt niets. 

Op zo’n moment schiet – normaal gezien – je probleemoplossend denken in actie. Maar dat proces kan soms dus ontsporen. Afhankelijk van waar het fout loopt, kan één van de volgende vier types piekergedachten opduiken:

1. Geen aanvaarding: “Waarom overkomt mij dit altijd?”

Je blijft drukken op de knop. Harder. Sneller. Want dit zou gewoon moeten werken. Tot de frustratie het overneemt en je hoofd volloopt met ‘waarom-ik’ gedachten. Je vecht tegen de realiteit, in plaats van die te aanvaarden. Je brein blijft malen over hoe het had moeten zijn.

Op de werkvloer klinkt dit bijvoorbeeld als: “Waarom krijg ik altijd de lastigste projecten?” of “Waarom loopt het net bij mij altijd fout?” Zolang je in deze fase blijft hangen, is er geen ruimte voor een oplossing. Want die komt pas nadat je erkent dat er effectief een probleem is.

2. Geen analyse: “Wat als ik dit niet kan?”

Terug naar onze afstandsbediening. Je accepteert dat die niet werkt, maar onderzoekt niet écht wat er aan de hand is. Zijn de batterijen leeg? Ligt het aan de tv? In plaats van het probleem te achterhalen, blijf je in rondjes denken zonder vooruitgang te boeken. Je voelt je overweldigd en zit vast in een vage onrust, die vaak voortkomt uit de angst om te falen.

Op het werk zie je dit terug bij medewerkers die worstelen met een taak, maar niet helder krijgen wat hen precies tegenhoudt. De deadline komt dichterbij en de stress stijgt, maar het probleem blijft mistig. En dus blijft ook de oplossing uit. Zolang je het probleem niet concreet maakt, blijf je vastzitten in deze piekergedachten.

3. Geen plan: “Had ik dit maar anders gedaan.”

Je weet wat er mis is (de batterijen van de afstandsbediening zijn plat), maar je kan precies geen beslissing bedenken. Ga je nu nieuwe zoeken? Wat als je de verkeerde soort koopt? Je blijft liever denken aan hoe het anders had kunnen lopen, zonder echt te beslissen wat je nu gaat doen.
Sommige situaties zijn nu eenmaal geworteld in het verleden, buiten je controle. Energie steken in het vinden van een ‘oplossing’ (voor iets dat onveranderlijk is), leidt dan alleen maar tot frustratie.
Op de werkvloer merk je dit bij mensen die in kringetjes blijven denken: ze weten wat er fout liep, maar raken niet verder omdat ze blijven hangen in spijt of zich focussen op wat niet meer te veranderen valt.

4. Geen actie: “Is dit wel de beste oplossing?”

Je weet wat het probleem is. Je weet wat de oplossingen zijn. Maar je kan niet kiezen; je blijft alles overdenken en zoekt eindeloos naar de ‘perfecte’ oplossing. Je brein blijft maar nieuwe mogelijkheden en scenario’s bedenken, waardoor je je steeds meer overweldigd voelt. Je raakt verlamd door de illusie dat er één ideale keuze is.

In een professionele context is dit schadelijk voor de focus en energie. Medewerkers blijven mentaal hangen in iets wat ze ‘nog moeten doen’, waardoor ze niet volledig beschikbaar zijn voor hun huidige taak.

Andere typische voorbeelden: blijven twijfelen over strategische beslissingen, plannen oneindig herwerken, of blijven hangen in voorbereidingen – zonder dat er écht iets verandert.

Hoe meer negatieve affecten iemand ervaart op het werk, hoe groter de kans op piekeren​. Het is dus geen puur individueel gegeven - ook de werkcontext speelt een bepalende rol.

De impact van piekeren op het werk (en andersom)

Vastzitten in zo’n mentale draaikolk klinkt niet alleen vermoeiend, het is dat ook letterlijk: hoe meer we piekeren, hoe minder we herstellen

Piekergedachten nemen ruimte in in je hoofd, ook (en zelfs vooral) na de werkuren. Ze verstoren je slaap, verhogen je stressniveau, en verlagen je cognitieve flexibiliteit – wat je minder creatief en innovatief maakt. Ook focus en productiviteit lijden eronder​.

Uit recent onderzoek (Basinska et al, 2024) blijkt trouwens dat het gaat om een wisselwerking: hoe meer negatieve affecten iemand ervaart op het werk (denk: stress, frustratie, onzekerheid), hoe groter de kans op piekeren​. Het is dus geen puur individueel gegeven – ook de werkcontext speelt een bepalende rol.

Wat kan je doen binnen je organisatie?

Piekeren heeft impact op het probleemoplossend vermogen van je medewerkers – en dat is net wat organisaties in snel veranderende tijden écht nodig hebben. Neem het dus vooral serieus als signaal.

Zoals altijd is bewustwording en (h)erkenning een belangrijke eerste stap. Als leidinggevende of HR-verantwoordelijke kan je op de volgende manier het verschil maken:

  • Creëer ruimte voor open gesprekken over werkdruk
  • Veranker (mentaal) welzijn in leiderschap en cultuur
  • Erken piekeren als een collectieve uitdaging, niet als een individueel falen

Samen piekeren doorbreken

Voor een stuk hoort piekeren bij het leven. Maar als het in de weg zit van mentaal herstel, werkplezier en prestaties, dan is het tijd om in te grijpen. Anders vormt de betrokkenheid van je medewerkers een tweesnijdend zwaard.

Hoe beter je begrijpt waar het vastloopt, hoe makkelijker jullie samen de weg terugvinden – naar helder denken, naar mentale rust, en naar focus. Geef ons een seintje als je op zoek bent naar de juiste technieken om piekergedachten op de werkvloer aan te pakken.

ONZE EVENTS

UP TO DATE BLIJVEN ROND DEZE THEMA'S?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Categorieën
Wellbeing Digitaal welzijn

De vicieuze cirkel van werkdruk

De vicieuze cirkel van werkdruk

De recovery paradox uitgelegd

Je kent het gevoel wel: een lange, drukke werkdag achter de rug en eindelijk tijd om te ontspannen. Maar daar heb je eigenlijk geen fut meer voor. Of je denkt al voorsprong te nemen door nog even verder te werken. Echt opladen doe je dus niet, en de volgende ochtend begin je uitgeput aan een dag die je weer geen voldoening geeft. 

Waarom is het toch zo moeilijk om bewust te kiezen voor herstel, net op de momenten dat we het het hardst nodig hebben? Dat heeft te maken met de recovery paradox, en het beïnvloedt je welzijn meer dan je denkt.

De nood aan herstel... en de valkuil

Elke (werk)dag vraagt energie. Of het nu deadlines, meetings of complexe taken zijn: ons brein en lichaam verwerken constant prikkels. Dat is op zich geen probleem, zolang je tussendoor en na je werk voldoende herstelt. Pauzes, ontspanning en activiteiten die je loskoppelen van je werk, helpen om belasting af te bouwen en je batterijen weer op te laden.

En daar wringt het schoentje. Want wie zich na een werkdag gespannen of uitgeput voelt, heeft net méér nood aan een opkikker… Maar paradoxaal genoeg zijn we in die toestand minder geneigd om actief te investeren in ons herstel. In plaats daarvan kiezen we vaker voor passieve ontspanning, zoals eindeloos scrollen of gedachteloos series kijken.

De vicieuze cirkel van stress

Stress en negatieve emoties zoals frustratie en angst halen je energie en motivatie omlaag. Gaan sporten, tokkelen op je gitaar, afspreken met vrienden of uitgebreid koken thuis? Ook al zijn het dingen die kunnen helpen om je gedachten écht te verzetten en je net energie kunnen geven, je hebt er simpelweg geen fut voor. Zo ontstaat een vicieuze cirkel.

Onvoldoende herstel in je vrije tijd zorgt ervoor dat je de volgende werkdag vermoeid begint, waardoor je ’s avonds opnieuw comfort zoekt in snelle, gemakkelijke ontspanning – die je opnieuw niet oplaadt. En we zijn vertrokken. Het wordt moeilijker en moeilijker om de juiste keuzes te maken.

Onvoldoende herstel in je vrije tijd zorgt ervoor dat je de volgende werkdag vermoeid begint, waardoor je 's avonds opnieuw comfort zoekt in snelle, gemakkelijke ontspanning - die je opnieuw niet oplaadt.

Doorbreek de paradox

Die vicieuze cirkel kan op termijn leiden tot een chronisch energietekort, allostatische overbelasting en gezondheidsproblemen. Dat willen we natuurlijk vermijden. Hoe? Door deze neerwaartse spiraal bewust te doorbreken

Wij tippen een paar concrete handvaten daarvoor – niet alleen voor het individu, maar ook voor de leidinggevende(n) en organisatie.

Wat kan je als medewerker zelf doen?

  • Maak van herstel een bewuste gewoonte – Plan herstelmomenten in op voorhand, zodat je er niet over hoeft na te denken. Een vaste sportavond, een korte wandeling na het eten of een boek lezen voor het slapengaan kunnen helpen om je brein te ‘resetten’.
  • Focus op kleine stappen – Denk niet te groot. Je hoeft niet meteen een uur te gaan hardlopen. Zelfs vijf minuten beweging, een korte ademhalingsoefening of een telefoontje met een vriend(in) kan al een verschil maken.
  • Creëer een duidelijke overgang tussen werk en privé – Zorg voor een ritueel dat je helpt om mentaal los te koppelen van je werkdag. Dat kan een wandeling zijn, andere kleren aantrekken of je dag afsluiten met een korte reflectie.
  • Leg de lat niet te hoog – Herstellen is geen extra taak op je to-dolijst. Het draait niet om presteren, maar om opladen. Kies iets wat je oprecht plezier en ontspanning geeft – het gaat niet enkel om wat je doet, maar ook om hoe je je erbij voelt.

De verantwoordelijkheid voor herstel ligt niet alleen bij het individu. Werkgevers en leidinggevenden hebben een niet te onderschatten impact op hoe makkelijk of moeilijk het is om écht te herstellen.

Wat kunnen leidinggevenden en organisaties doen?

De verantwoordelijkheid voor herstel ligt niet alleen bij het individu. Werkgevers en leidinggevenden hebben een niet te onderschatten impact op hoe makkelijk of moeilijk het is om écht te herstellen.

  • Normaliseer pauzes en herstelmomenten – Als leidinggevende geef je het goede voorbeeld door zelf pauzes te nemen en je team aan te moedigen om hetzelfde te doen. Creëer een cultuur waarin herstel geen zwakte is, maar een noodzaak.
  • Zorg voor realistische werkdruk en verwachtingen – Werknemers die constant over hun grenzen moeten gaan, hebben minder kans om goed te herstellen. Bespreek werkdruk en kijk waar je als organisatie kan bijsturen.
  • Stimuleer psychologische deconnectie – Moedig medewerkers aan om buiten werkuren niet bereikbaar te zijn en creëer een omgeving waarin dat ook effectief kan. Een ‘recht op deconnectie’ moet meer zijn dan een mooie intentie.
  • Bied ondersteuning aan – Workshops over het beter managen van werkdruk en stress, fysieke activiteit stimuleren of informele check-ins kunnen helpen om werknemers bewust te maken van het belang van herstel en mentaal welzijn.

Wisselwerking tussen welzijn en werkdruk

Als je na een werkdag wél nog energie over hebt, is de kans groot dat je kiest voor iets dat je helpt om te herstellen van alle werkgerelateerde stressoren. Lees: iets waarvan je tot ontspanning komt en waarbij je helemaal gedeconnecteerd bent van je job. Zo start je de volgende dag opnieuw met opgeladen batterijen.

Je kan de wisselwerking tussen welzijn en werkdruk dus ook naar je hand zetten – ze werkt in beide richtingen. Daarom is het zo belangrijk om bewust te kiezen hoe je gaat herstellen van een baaldag ’s avonds (of van een baalweek in het weekend).

De 'recovery paradox' is een val waar we allemaal wel eens intrappen. Neerploffen in de zetel met je gsm in de hand of je laptop op je schoot is verleidelijk én gemakkelijk.

Herstel begint met bewust kiezen

De ‘recovery paradox’ (Sonnentag, Cheng & Parker, 2022) is een val waar we allemaal wel eens intrappen. Neerploffen in de zetel met je gsm in de hand of je laptop op je schoot is verleidelijk én gemakkelijk. En soms is zo’n avondje niksen (of zelfs werk inhalen) misschien exact wat je nodig hebt – you do you.

De boodschap die we vanuit How’s Work graag meegeven is heel simpel: probeer bewust om te gaan met je ontspanning. En probeer vanuit je organisatie ook een omgeving te creëren waarin herstel mogelijk is. Want wie welzijn op de agenda zet, zorgt voor fitte mensen die zich beter voelen – en uiteindelijk ook beter presteren.

Klaar om dieper te duiken?

Op zoek naar meer strategieën om je mensen te helpen beter te deconnecteren? Geef ons een seintje!

ONZE EVENTS

UP TO DATE BLIJVEN ROND DEZE THEMA'S?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Categorieën
Wellbeing

De Paradox van de werk-privébalans

DE PARADOX VAN DE WERK-PRIVéBALANS

Is de perfecte balans tussen werk en privé een mythe?

Het recht op deconnectie klinkt als dé oplossing voor werkstress. “Gewoon de servers om 18 uur platleggen en iedereen verplichten om zijn mailbox te sluiten.” Maar dat is, ten eerste, niet wat ermee bedoeld wordt. Ten tweede: zo’n strikte afbakening tussen werk en privé is niet voor iedereen een zegen. Wat voor de ene werkt, is voor de ander juist contraproductief. Hoe zit dat precies, en wat werkt er dan wél?

Vervagende grenzen

Grenzen tussen werk en privé lijken steeds meer te vervagen in onze moderne, drukke levens. Dat is het meest zichtbaar bij thuiswerk (de naam alleen al!), denk maar aan “snel een wasje draaien” tijdens de uren, maar het gaat ook over WhatsApp-berichtjes van collega’s op de meest onmogelijke momenten.

De manier waarop we werk en privé balanceren, is al decennialang onderwerp van onderzoek. De boundary theory (Ashforth & Kreiner, 2000) omschrijft twee strategieën: duidelijke grenzen trekken om conflicten te minimaliseren, of net zoeken naar manieren om de twee te combineren en de overlap te omarmen.

Twee uitersten: separators en integrators

Aan de ene kant heb je dus ‘separators’: mensen die duidelijke grenzen trekken tussen werk en privé. Voor hen stopt de werkdag zodra ze de deur van hun werkplek sluiten (of hun laptop dichtklappen). Privézaken regelen tijdens werkuren? Geen sprake van. Als het toch eens gebeurt, bekruipt hen al snel een schuldgevoel. En omgekeerd kan een bericht van een leidinggevende in hun vrije tijd stress veroorzaken.

Aan de andere kant staan de ‘integrators’: zij vinden het prima om werk en privé door elkaar te laten lopen. Overdag een privé-afspraak inplannen en ‘s avonds mails beantwoorden aan de kassa van de supermarkt? Geen probleem. Voor hen draait balans om flexibiliteit; integrators bepalen graag zelf hoe en wanneer ze werken.

De uitdaging zit hem dan ook in het verenigen van die verschillende stijlen. Logisch dat veel organisaties worstelen met het implementeren van het recht op deconnectie.

Digital detox: one size does not fit all

De uitdaging zit hem dan ook in het verenigen van die verschillende stijlen. Logisch dat veel organisaties worstelen met het implementeren van het recht op deconnectie – des te meer omdat we collectief meer en meer afstappen van de 9 to 5 cultuur. Toch blijkt de reflex vaak om te grijpen naar standaardregels zoals “Geen mails na 18 uur.” Dat brengt rust voor separators, maar kan integrators net stress bezorgen.

Als een integrator ‘s avonds wil werken, voelt een ‘verplichte detox’ eerder als een beperking dan als een voordeel. Je merkt het al: een one-size-fits-all-aanpak werkt niet. Vaak staan zulke initiatieven ook meer ten dienste van separators, maar dan vraag je aan de rest om te veranderen wie ze zijn en hoe ze in het (werk)leven staan. 

Helemaal geen afspraken maken, is dan weer vaak in het nadeel van separators. Dat kan beter.

Er is voor alle duidelijkheid geen ‘beste manier’. Het gaat om een persoonlijke voorkeur. Maar het is wel essentieel om te begrijpen dat deze voorkeuren een impact hebben op hoe mensen werken en ontspannen.

Maak deconnectie-stijlen bespreekbaar

Een goede balans in deconnectiebeleid gaat verder dan een universele regel. Het begint bij bewustzijn: benoem en erken de verschillen in het afbakenen van grenzen en laat je medewerkers begrijpen dat er geen juiste of foute manier is.

Transparantie en respect zijn hier de sleutelwoorden. Door de verschillende deconnectiestijlen bespreekbaar te maken en de verwachtingen duidelijke te communiceren, kan je spanningen en misverstanden helpen voorkomen. En dat komt de samenwerking natuurlijk ten goede.

Een goede balans in deconnectiebeleid gaat verder dan een universele regel. Het begint bij bewustzijn: benoem en erken de verschillen in het afbakenen van grenzen.

Hoe pak je het concreet aan?

Drie praktische tips die kunnen zorgen voor meer balans binnen je team of organisatie:

Breng de voorkeuren in kaart
Organiseer een teamgesprek om te peilen naar de behoeften van je medewerkers. Wie heeft baat bij duidelijke grenzen, en wie wil meer flexibiliteit? Dit bespreken helpt om wederzijds begrip te creëren.

Maak afspraken op maat
Creëer richtlijnen die zowel separators als integrators ruimte bieden. Bijvoorbeeld: “E-mails mogen buiten de werkuren worden verstuurd, maar zonder de verwachting van een direct antwoord.”

Communiceer verwachtingen
Zorg ervoor dat iedereen weet wat er van hen wordt verwacht, inclusief situaties waarin tijdsgevoelige projecten spelen. Geef bijvoorbeeld aan: “Tijdens drukke periodes kan flexibiliteit gevraagd worden, maar we zorgen ervoor dat dit vooraf duidelijk wordt gecommuniceerd en in balans blijft met rustmomenten.” 

EEN GEDEELDE VERANTWOORDELIJKHEID

De kunst ligt in het vinden van een balans die voor iedereen werkt. Door deconnectie als een gedeelde verantwoordelijkheid te zien, versterk je niet alleen de samenwerking, maar ook het algemene welzijn binnen je team of organisatie. Meer weten over hoe je dit het beste aanpakt? Bij How’s Work helpen we je graag om te ontdekken wat werkt – voor separators, integrators en iedereen daartussenin.

ONZE EVENTS

UP TO DATE BLIJVEN ROND DEZE THEMA'S?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Categorieën
Wellbeing Digitaal welzijn

Van FOMO naar FOCUS

Van FOMO naar FOCUS

Werk je mentale onrust weg

Je kent het wel: even ‘snel’ een notificatie checken, om dan een kwartier later te beseffen dat je volledig bent afgedwaald. Lijkt het alsof je verslaafd bent aan al die digitale prikkels? Tijd om je focus terug te winnen. Ontdek in deze blog hoe je van dopaminejager naar rustzoeker gaat.

Wanneer FOMO je functioneren verstoort

Verslavingsgevoeligheid is voor zo’n 50% aangeboren, en hangt voor de andere helft af van omgevingsfactoren zoals beschikbaarheid. Doorheen de tijd is onze genetica niet zozeer veranderd, maar bijna iedereen heeft tegenwoordig een smartphone of laptop binnen handbereik. Dan hoeft het niet te verbazen dat we collectief verlijmd lijken met deze tools.

De impact is nochtans enorm, onder andere doordat er geen einde komt aan digitale prikkels – in tegenstelling tot bij andere media. Een papieren krant bijvoorbeeld lees je letterlijk uit, maar in apps allerlei kan je eindeloos blijven scrollen.

Wanneer meldingen je werkdag overnemen

E-mails, chatberichten van collega’s, meeting invites: ze blijven maar komen. Het is ook geen optie om ze compleet te negeren, je moet er wel op reageren. Maar dat hoeft niet allemaal onmiddellijk te gebeuren, en toch doen we dat wél. Anders voelen we ons rusteloos of angstig.

En ja, dan kunnen we toch wel spreken van een zekere mate van verslaving – ook al klinkt dat dramatischer dan het meestal is. Het gaat er vooral om dat het je (soms) hindert in je werk.

Je ziet een melding verschijnen en anticipeert op iets leuks, waardoor je al opgewonden bent nog voordat je de boodschap zelf ziet.

De onweerstaanbare beloning van een notificatie

Onze verslaving aan notificaties heeft alles te maken met de manier waarop dopamine werkt in ons brein. Dopamine wordt vaak gezien als het ‘plezierhormoon’, het stofje dat vrijkomt wanneer we iets leuks doen, maar de realiteit is complexer dan dat. Het komt namelijk ook (en vaak nog veel meer!) vrij bij de anticipatie op een beloning.

Om het concreet te maken: wanneer je een biepje hoort bij een nieuwe e-mail, je telefoon voelt trillen in je broekzak of je ziet een notificatie binnenrollen op je scherm, voel je je al opgewonden. Terwijl je eigenlijk nog geen idee hebt van wat er achter die melding schuilgaat – het zou ook negatieve feedback of een vervelende to do kunnen zijn.

De kracht van anticipatie

In feite zorgt dus vooral de anticipatie zelf voor het genot, niet per se de daadwerkelijke beloning. Dat is vooral zo bij zaken die zorgen voor ‘instant gratification’, waarbij je met één klik, tik of swipe potentieel een beloning krijgt.

Als je een complexe uitdaging tackelt of dieper werk doet, krijg je de dopamineboost pas achteraf, wanneer je tevreden terugblikt op het werk dat je hebt verzet. Maar het is natuurlijk verleidelijker om toe te geven aan ‘quick hits’; je mailbox refreshen of Teams checken in de hoop op een mogelijke beloning, wat telkens een shot dopamine triggert.

Onvoorspelbaarheid als versterker

Wat het nog erger maakt voor je productiviteit, is dat er méér dopamine vrijkomt wanneer we niet zeker weten óf er een beloning komt. Dat is bijvoorbeeld het geval bij elke nieuwe e-mail: meestal bevat die geen fantastisch compliment, maar eerder een extra to do.

De vergelijking met gokmachines is dan ook niet veraf: de onzekere beloning is hetgeen mensen boeit. Bij notificaties en digitale prikkels is het net hetzelfde. Je krijgt er FOMO (fear of missing out) van: je weet niet wat er komt, maar je wil het niet missen just in case dat het iets leuks is.

Die onvoorspelbaarheid maakt ons des te meer geneigd om ons gedrag te herhalen, want we zijn nu eenmaal van nature gemotiveerd om dingen te doen waarvan we denken dat ze ons plezier zullen opleveren. Et voilà: we zijn continu afgeleid.

Dopamine doet ons excited voelen, daarom is elke ervaring waarbij dopamine vrijkomt iets dat we opnieuw willen beleven.

Negatieve impact op ons werk

Door steeds toe te geven aan die (kans op) instant gratification, denken en plannen we minder op langere termijn. Het gaat ook ten koste van de mentale vaardigheden die nodig zijn om jezelf te ontwikkelen en om problemen op te lossen.

We moeten er geen tekening bij maken. In plaats van gefocust zijn mensen eerder onrustig op het werk. Haast iedereen heeft in zekere mate last van techno-vigilance: de voortdurende waakzaamheid om niets belangrijks te missen, waardoor we de drang hebben om continu bereikbaar te blijven. Hoe kan het beter?

Terug naar focus: 5 strategieën

Nu je begrijpt hoe dopamine en beloningen ons brein in hun greep houden, is het tijd om actie te ondernemen zodat je de FOMO-cycli met succes kan doorbreken. Hier zijn een paar strategieën die je kunnen helpen om je innerlijke rust terug te vinden en te focussen zonder telkens afgeleid te raken:

  1. Herken het verschil tussen echte en verwachte beloningen: Wees bewust van het feit dat de anticipatie op een notificatie vaak leuker voelt dan de inhoud zelf. Besef dat niet elke melding een waardevolle beloning inhoudt; veel meldingen voegen weinig toe, maar kosten des te meer focus en tijd​.
  2. Plan bewuste “check-momenten”: Spreek met jezelf af dat je je e-mails of meldingen enkel op vaste momenten van de dag checkt. Door je dopamine-beloningen te “batchen” in plaats van willekeurig toe te laten, reset je je breinpatroon en doorbreek je de gewoonte om constant afgeleid te worden​.
  3. Creëer technologische grenzen: Zet niet alleen meldingen uit, maar ga verder door bijvoorbeeld bepaalde apps te beperken in gebruik of specifieke tijden in te stellen waarin je telefoon op ‘niet storen’ staat. Dit geeft je de ruimte om echt in je taken op te gaan​​.
  4. Bouw aan een FOMO-vrije werkomgeving: Werk met je team aan duidelijke verwachtingen over bereikbaarheid en snelheid van reageren. Dit vermindert niet alleen de drang om snel te reageren, maar bevordert ook een cultuur waarin diepe concentratie wordt gewaardeerd​​.
  5. Focus op waardevolle rustmomenten: Zoek bewust activiteiten op die je helpen om te ontspannen zonder digitale prikkels. Denk aan wandelen, lezen of sporten – iets waarbij je volledig “in het moment” kan zijn en niet gericht bent op snelle beloningen​​.

Iets om over na te denken

Nog een klein stukje food for thought als uitsmijter: enerzijds duiken we in onze smartphone of laptop op zoek naar eventuele beloningen of plezier, maar anderzijds doen we dat soms ook om negatieve dingen te vermijden zoals verveling, angst (om een complexe taak niet goed te doen, bijvoorbeeld) of ongemak.Daarover zegt dr. Anna Lembke, topdeskundige op het vlak van verslaving: “Doordat we 24/7 die rush van plezier najagen, zijn we vergeten wat het is om alleen te zijn met onze gedachten. Stop met het uit de weg gaan van problemen, hoe groot of klein ook, door jezelf continu te stimuleren. Je welzijn verbetert pas écht als je uitdagingen aanpakt en even goed als je soms gewoon eens kan niksen.”


Vrij vertaald: het (werk)leven is niet altijd een ponykamp, en dat is helemaal oké. Wij hopen dat je het jouwe alvast kan verbeteren met de inzichten en concrete strategieën uit deze blog. Wil je de productiviteit van heel je team of organisatie verbeteren? How’s Work biedt daarvoor no-nonsense oplossingen – bekijk ons aanbod of geef ons een seintje voor een vraag op maat

ONZE EVENTS

UP TO DATE BLIJVEN ROND DEZE THEMA'S?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Categorieën
Wellbeing

Druk, druk, druk: zo herstel je écht van werkdruk

Druk, druk, druk: zo herstel je écht van werkDRUK

De juiste balans vinden

Plat in de zetel even heerlijk niets doen: klinkt als een aanlokkelijk plan om zo de stress van een drukke werkdag te verlichten. Maar is het ook echt een efficiënte herstelactiviteit? Het gaat in elk geval niet alleen om wat je doet, maar ook om hoe je het ervaart.

Recupereren van je werk

Deadlines, opmerkingen van collega’s, een (te) hoge workload, perfectionisme: tijdens de werkdag zijn er heel wat zaken die je spanningsniveau kunnen laten stijgen. Om dat terug te laten zakken naar een normaal peil, is het belangrijk dat je na je uren recupereert van al die werkdruk.

Zogenaamde low-duty activiteiten helpen mensen meestal om te ontspannen. Denk aan sporten of actief bezig zijn, sociale interacties, creatieve uitlatingen of culturele uitstapjes – zolang het maar niet als een verplichting aanvoelt (vandaar de ‘low-duty’), want dan is het toch weer eerder iets dat je uitput.

 

Activiteit versus beleving

In de literatuur over werkherstel wordt een onderscheid gemaakt tussen de activiteitsbenadering en de belevingsbenadering. De eerste richt zich op de vraag: wat doe je om te herstellen? Dan kom je uit bij de categorieën die we hiernet opsomden: van fysieke tot creatieve activiteiten.

Het gaat niet enkel om wat je doet, maar vooral om hoe je je voelt terwijl je deze activiteiten uitvoert.

Hoe komt het dan toch dat het soms gewoon écht niet lukt om tot rust te komen als je ‘volgens het boekje’ het juiste doet? Daar heeft de belevingsbenadering een antwoord op: het gaat niet enkel om wat je doet, maar vooral om hoe je je voelt terwijl je deze activiteiten uitvoert.

Misschien herken je het zelf wel: je gaat sporten omdat je weet dat dat goed voor je is, maar ondertussen blijft je hoofd vol met gedachten over de to-do’s op het werk. Of je voelt de druk om te presteren in je vrije tijd en doet dingen omdat het ‘moet’, in plaats van omdat je er echt van geniet. Herstelactiviteiten kunnen daardoor hun doel voorbijschieten.

Wat je zeker wél wil ervaren

Om echt los te komen van je werk en effectief te herstellen, wil je tijdens je vrije tijd een of meerdere van de volgende zaken ervaren:

  • Emotionele deconnectie: mentaal afstand nemen van alles wat te maken heeft met werk doordat je volledig gefocust bent op iets anders.
  • Ontspanning: je lichaam en geest die letterlijk tot rust komen, omdat je erop focust (tijdens meditatie bijvoorbeeld) of omdat het vanzelf gaat.
  • Meesterschap: iets bijleren en/of ergens in groeien (denk maar aan hobby’s), wat je voldoening geeft en je zelfverzekerd en competent laat voelen.
  • Controle: een bepaalde mate van autonomie en zelfsturing ervaren wanneer je beslist wat je gaat doen tijdens je vrije tijd.
  • Verbondenheid: voelen dat je deel uitmaakt van een groep, hoe groot of klein die ook mag zijn.

Het is dus niet voldoende om zomaar een activiteit te kiezen die ‘volgens onderzoek’ heel goed werkt om tot ontspanning te komen. Dat zijn (ter info) namelijk vooral fysieke en sociale activiteiten, maar misschien laad jij je batterijen veel meer op door iets creatiefs te doen? Dus ook al word je tegenwoordig langs alle kanten overspoeld door tips om beter te herstellen – je volgt ze beter niet klakkeloos op.

De ene vindt koken bijvoorbeeld heerlijk ontspannend, terwijl de andere het als een verplichting ervaart. Het gaat erom dat je zelf de keuze maakt en het gevoel hebt dat je de regie hebt over je herstel.

Interessant genoeg is het trouwens niet enkel belangrijk wat je doet en hoe je je daarbij voelt, maar ook met wie je je vrije tijd doorbrengt.

De juiste balans vinden

Door verschillende activiteiten te doen, geniet je ook van verschillende recovery experiences. Zo laat bijpraten met iemand die je al lang niet meer zag, je een avondje helemaal emotioneel deconnecteren. Een wandeling in het weekend brengt je tot ontspanning, terwijl een non-fictie boek lezen je een gevoel van meesterschap geeft.

 

Interessant genoeg is het trouwens niet enkel belangrijk wat je doet en hoe je je daarbij voelt, maar ook met wie je je vrije tijd doorbrengt. Zo blijkt uit studies dat tijd doorbrengen met je partner een belangrijke voorspeller is van hoe goed je kan deconnecteren. Mensen die samen met hun partner activiteiten ondernemen, ervaren vaak meer mentale afstand tot werk en slagen beter in het vinden van mentale rust. (Dit gaat ook op voor hechte vriendschappen, uiteraard.)

Herstel is een complex proces

Je hebt het intussen begrepen: het gaat niet om simpelweg dingen afvinken van een lijstje met ontspannende activiteiten. Wil je herstellen van werkdruk, dan komt het erop aan om bewust los te komen van je werk door te kiezen voor zaken waarbij je in een positieve psychologische staat verkeert (van ontspannen tot verbonden). En dat is hoogstpersoonlijk.

 

Neem dus de tijd om te reflecteren over hoe jij je voelt tijdens je vrije tijd en kies voor hetgeen écht werkt voor jou – niet omdat iets zogenaamd moet, om welke reden ook. En nu je dit inzicht hebt: spread the word! Maak er je team, je leidinggevende(n), of gewoon heel je organisatie van bewust. Want wie beter kan loskoppelen van het werk, presteert ook beter óp het werk.


Wil je werken aan een gezonde balans tussen werk en herstel binnen jouw organisatie, maar weet je niet waar te beginnen of kan je wat ondersteuning gebruiken? Geef ons een seintje, bij How’s Work weten we daar raad mee. En in de tussentijd: happy deconnecting, nu je al voor een stuk beter weet hoe dat moet.

ONZE EVENTS

UP TO DATE BLIJVEN ROND DEZE THEMA'S?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Categorieën
Wellbeing

Mentaal welzijn navigeren als leidinggevende

Mentaal welzijn navigeren als leidinggevende

Een andere kijk op mentaal welzijn


Mentale gezondheid is geen zwart-wit verhaal. Het beweegt zich tussen uitersten, en de rol van een leidinggevende verandert mee. Krijg meer inzicht in deze dynamiek en kom te weten hoe je zorgt voor een gezonde balans binnen je team of organisatie.

Mentaal welzijn: een dynamisch continuüm

Mentaal welzijn is niet zwart-wit. Het is niet óf je goed voelen en keihard presteren, óf je depressief voelen en niets gedaan krijgen. Beeld je liever een continuüm in met twee uitersten en een heel spectrum daartussenin. Die nuance is belangrijk, omdat er helaas een stigma rust op mentale kwetsbaarheden. Daar komen we straks nog op terug.

Langs de ene kant heb je dus medewerkers die over het algemeen tevreden en goed uitgerust zijn, presteren naar behoren en hun emoties onder controle hebben. Aan het andere uiterste van het spectrum hebben mensen moeite met hun taken tot een goed einde te brengen, stellen ze het fysiek niet goed, voelen ze zich depressief en/of kunnen ze agressief uitvallen.

Mentale uitdagingen op de werkvloer

Mensen die zich ergens daartussenin bevinden zijn wel in staat om te werken, maar kunnen eigenlijk wel wat hulp of steun gebruiken. Leidinggevenden zijn zich hier best van bewust, want als je pas gaat ingrijpen wanneer iemands welzijn gekelderd is, dan wordt het moeilijker (en duurt het langer) om die persoon weer overeind te krijgen.

Wat zijn dan zoal zaken waar mensen mee worstelen? Stress, al dan niet veroorzaakt door werkdruk, techno-onzekerheid, angstige of depressieve gevoelens, vermoeidheid en concentratieproblemen zijn de (mentale) uitdagingen die het vaakst voorkomen.

Om je een idee te geven: maar liefst 1 op de 5 werknemers heeft elk jaar (!) te kampen met angsten die het werk belemmeren. Ongeveer 1 op de 3 krijgt er ooit in zijn leven mee te maken. Cijfers die we niet kunnen negeren.

Maar liefst 1 op de 5 werknemers heeft elk jaar (!) te kampen met angsten die het werk belemmeren.

De signalen herkennen en aanpakken

Leidinggevenden spelen een sleutelrol in het tijdig opmerken van signalen dat iemand het moeilijk heeft. Denk maar aan toenemende afwezigheid of vaker te laat komen, verminderde prestaties op vlak van kwaliteit en/of kwantiteit, rusteloosheid, zich meer afzijdig houden binnen het team of net vaker conflict opzoeken.

Een leidinggevende hoeft daarom geen ‘diagnose’ te stellen. Het gaat erom dat ze opmerken wanneer iemand uit balans is en dat je de juiste ondersteuning biedt of, mocht dat nodig zijn, doorverwijst naar professionele hulp. Wat dat betreft, bevindt de rol van een leidinggevende zich evengoed op een continuüm.

De link tussen leiderschap en welzijn

Hoewel mentale problemen natuurlijk een oorzaak buiten het werk kunnen hebben, hoeft het niet te verbazen dat de leiderschapsstijl van leidinggevenden ook een impact heeft op het welzijn van je medewerkers. Hoe meer ze gemotiveerd, geïnspireerd en gesteund (maar even goed uitgedaagd) worden, hoe gelukkiger mensen zich voelen.


Logisch, want we hebben allemaal de behoefte om ergens bij te horen. Door op te merken wanneer het minder goed gaat met iemand, geef je als leidinggevende de boodschap: “Ik zie jou, en ik wil je helpen want je doet ertoe.” Mensen voelen zich gesteund, wat hun mentaal welzijn ten goede komt.

Het RIGHT-model voor leidinggevenden

Wat kan je verder concreet doen om een mentaal gezonde werkomgeving te creëren? Het RIGHT-model, uitgewerkt door de Canadese onderzoekster Biricik Gulseren, biedt leidinggevenden alvast een handig geheugensteuntje:

  • Recognition: Geef erkenning voor het werk dat goed wordt gedaan.
  • Involvement: Betrek medewerkers bij beslissingen en processen.
  • Growth: Bied mogelijkheden voor persoonlijke en professionele ontwikkeling.
  • Health & safety: Zorg voor een veilige werkplek, zowel fysiek als mentaal.
  • Teamwork: Stimuleer het samenwerken en zet in op een ondersteunende teamcultuur.

Een leidinggevende hoeft geen ‘diagnose’ te stellen. Het gaat erom dat ze opmerken wanneer iemand uit balans is en dat je de juiste ondersteuning biedt.

Naast deze acties kunnen ook gerichte opleidingen en acties binnen een organisatie helpen. Denk maar aan een opleiding leiderschap bij werkdruk & stress, waarbij leidinggevenden leren hoe ze concreet het gesprek best aangaan met hun team.

Het stigma rond mentale gezondheid

We stipten het eerder al aan: er hangt toch nog vaak een stigma rond mentale gezondheidsproblemen – ondanks dat velen ermee te maken krijgen. Veel mensen durven zelf geen hulp te vragen uit angst voor negatieve reacties of oordelen. 


Dit maakt het des te belangrijker om een cultuur te creëren waarin openheid wordt aangemoedigd. Laat zien dat het oké is om over mentale gezondheid te praten, maar weet ook dat proactiviteit vanuit leidinggevenden cruciaal is. Want hoe hard we ook proberen, het (geïnternaliseerde) stigma verdwijnt niet van de ene op de andere dag.

Van bewustwording naar actie

Er wordt vandaag – gelukkig – al veel meer gesproken over mentaal welzijn, maar er is vooral ook actie nodig. Leidinggevenden zitten daarbij in een sleutelrol, dus zorg ervoor dat ze de nodige kennis én concrete handvaten hebben om tijdig te kunnen ingrijpen.


Wil je hier meer over weten? Lees dan zeker ook ons blogartikel “Vijf sleutelmomenten om werkdruk te managen”. En weet dat je kan rekenen op How’s Work om zowel leidinggevenden als medewerkers te ondersteunen op vlak van mentaal (en digitaal) welzijn. Bekijk onze oplossingen, of stuur ons een berichtje en we helpen je snel verder.

ONZE EVENTS

UP TO DATE BLIJVEN ROND DEZE THEMA'S?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Categorieën
Wellbeing

Vijf sleutelmomenten om werkdruk te managen

Vijf sleutelmomenten om werkdruk te managen

Moeilijke maar noodzakelijke gesprekken

Ongeveer 1 op de 3 werknemers in Vlaanderen ervaart een hoge werkdruk. Hebben die mensen dan ook écht te veel werk, of hoe zit dat juist? En wanneer grijp je best in als leidinggevende om alles (terug) in goede banen te laten verlopen voor je team? Wij scheppen klaarheid en overlopen vijf sleutelmomenten voor een constructief gesprek.

Werkdruk is niet louter objectief

Op elke werkvloer is er een zekere mate van druk. Mensen moeten nu eenmaal een bepaald aantal taken voltooien binnen een bepaalde tijdspanne. Als dat niet naar behoren en/of binnen de opgegeven deadlines lukt, dan is de werkdruk te hoog. Maar er zit ook meer achter.


Iemand kan objectief gezien niet zo veel werk hebben, maar door omstandigheden toch veel druk ervaren. Bijvoorbeeld omdat de verwachtingen onduidelijk zijn, de taken niet aansluiten bij iemands ervaring of opleidingsniveau, of omdat de persoon in kwestie een perfectionist is. Werkdruk is dus heel individueel verschillend.

Van werkdruk naar werkstress

Een zekere druk is trouwens niet problematisch. Mensen krijgen net energie van het onder controle krijgen van uitdagende situaties – zolang ze behapbaar zijn. Maar als die druk te lang aanhoudt, dan helt deze over naar werkstress. Dat heeft dan weer een impact op de teamsfeer, misschien zelfs op de organisatie, maar natuurlijk ook op de medewerkers zelf.

Mensen hun prestaties gaan erop achteruit bij aanhoudende werkdruk en stress. Ze beginnen te twijfelen aan zichzelf en hun competenties. Op lange termijn bestaat de kans dat ze door deze situatie uitvallen. Voorkomen is dus, zoals altijd, beter dan genezen.

Als leidinggevende is het belangrijk om regelmatig het gesprek aan te gaan over werkdruk en stress. En die gesprekken zien er anders uit naargelang het moment. Iets preventief bespreekbaar maken, doe je op een heel andere manier dan wanneer er effectief werkstress is.

Sleutelrol van de leidinggevende(n)

Om werkdruk in de kiem te smoren, heb je dus iemand nodig die zicht heeft op ieders workload én die begrijpt hoe stress zich uit bij de verschillende teamleden. Want ja, ook dat is hoogst individueel. De ene wordt wat meer opvliegend onder druk, de andere hoor je ineens veel minder.


Gelukkig kent een leidinggevende zijn team als geen ander. Toch is het belangrijk om regelmatig het gesprek aan te gaan, net omdat het gaat over zeer individuele zaken. En die gesprekken zien er uiteraard anders uit naargelang het moment. Iets preventief bespreekbaar maken, doe je op een heel andere manier dan wanneer er effectief werkstress is.

Kans voor groei en ontwikkeling

Klinkt dat als een hele uitdaging? We gaan niet liegen, het ís niet evident om zulke gesprekken te voeren. Maar bij How’s Work benadrukken we liever dat verzuim en werkhervatting ook kansen biedt voor groei en ontwikkeling. Op zulke momenten kan je de gezondheid, tevredenheid en het engagement van je medewerker(s) bevorderen.


Wij onderscheiden de volgende vijf sleutelmomenten waarop een leidinggevende best een gesprek aangaat om de werkbeleving (opnieuw) te optimaliseren:

sleutelmoment 1: werkdruk voorkomen

Preventief maak je best afspraken over de balans tussen werk en privé, en probeer je mensen taken te geven die het beste aansluiten bij hun talenten. Pols bij het teamoverleg steeds naar ieders behoeften, verwachtingen en zorgen. Misschien zijn er wel digitale tools die zaken kunnen automatiseren? Of AI kan het werk verlichten waar mogelijk (en wenselijk).

Verzuim en werkhervatting ook kansen biedt voor groei en ontwikkeling. Op zulke momenten kan je de gezondheid, tevredenheid en het engagement van je medewerker(s) bevorderen.

sleutelmoment 2: werkdruk bespreken

Merk je dat iemand regelmatig pauzes overslaat, meer fouten maakt, wat meer geïrriteerd is? Als leidinggevende is het je taak om dit snel in de gaten te hebben, want een ‘open door policy’ of ‘vraaggestuurd leiderschap’ werkt simpelweg niet.


En ook al is het misschien een natuurlijke reflex, neem niet zomaar zaken uit handen als een medewerker zegt dat die het druk heeft – zo ondermijn je hun autonomie. Ga liever in gesprek over de oorzaken en breng samen mogelijke oplossingen in kaart. Zo zet je mensen in de driver’s seat, waardoor ze weer energie krijgen.

sleutelmoment 3: werkSTRESS bespreKEN

We gaven het eerder al aan: stress kan zich bij iedereen anders uiten. Maak proactief de signalen bespreekbaar, zodat je ze makkelijker kan (h)erkennen en sneller actie kan ondernemen als dat nodig is. Zo voorkom je een kantelpunt, want uit onderzoek weten we dat hoe langer je hiermee wacht, hoe moeilijker het tij te keren is.

sleutelmoment 4: Begeleiding bij burn-out

In het slechtste geval krijgt iemand in je team een burn-out. Dat is trouwens zeker niet altijd het gevolg van een te hoge werkdruk. Wat de oorzaak ook is, let in elk geval op met goedbedoelde vragen zoals “Waarom heb je mij niet gezegd dat het niet meer ging?” (zie ook punt 2). Zo bestendig je net het stigma rond stress en burn-out.

 

Maak duidelijk dat je bezorgd en betrokken bent, maar probeer vooral te luisteren en te ondersteunen. Stem het contact tijdens de werkonderbreking af op de persoonlijke nood van de medewerker – de gesprekken mogen vooral geen extra druk betekenen.


Geen makkelijke opdracht, net omdat je dit soort gesprekken niet vaak voert. Organisaties voorzien hiervoor dus best een leidraad, zodat leidinggevenden over de nodige handvaten beschikken om dit zo goed mogelijk te laten verlopen.

Ga liever niet enkel reactief te werk, maar ook preventief en proactief. Dat veronderstelt natuurlijk dat leidinggevenden het juiste gesprek kunnen voeren op het juiste moment.

sleutelmoment 5: Begeleiding bij werkhervatting

Wanneer iemand terug aan de slag gaat na een langere afwezigheid, wees dan positief en stel de medewerker meteen gerust: “We zijn blij dat je terug bent. Weet dat je altijd bij mij terecht kan, en dat we de tijd nemen die nodig is om terug in je ritme te komen.”


Vermijd druk, en ga iemands burn-out vooral niet bagatelliseren. Een uitspraak als “Misschien moet je gewoon wat meer ontspannen” komt ongevoelig en beschuldigend over. Bereid jezelf als leidinggevende dus liefst goed voor op wat je best zegt (en wat niet) voor een vlotte re-integratie.

Het belang van tijdig ingrijpen

Het is vaak lastig voor organisaties om inzicht te krijgen in wat werkdruk en -stress precies betekenen op de werkvloer. Vaak wordt het pas concreet als er zich problemen voordoen en de gevolgen zichtbaar worden door verloop, burn-out, absenteïsme of moeizame rekrutering.

 

Ga liever niet enkel reactief te werk, maar ook preventief en proactief. Dat veronderstelt natuurlijk dat leidinggevenden het juiste gesprek kunnen voeren op het juiste moment. En dat is niet evident, want het gaat tenslotte om gevoelige en persoonlijke zaken.

Wil je je medewerkers meer veerkracht geven en/of je leidinggevenden hierin ondersteunen? Afhankelijk van jullie noden en de beschikbare tijd, denken wij met je mee. We hebben verder verschillende leerinterventies en oplossingen die we aanpassen naar jouw doelstellingen en uitdagingen. Onze werkdruk toolbox biedt bijvoorbeeld onmiddellijk hulp. Of ga voor een van onze keynotes, workshops of leadership sessions over werkdruk om wat meer in de diepte te gaan. Zo zetten we samen druk en stress om naar kansen voor groei en ontwikkeling.

ONZE EVENTS

UP TO DATE BLIJVEN ROND DEZE THEMA'S?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Categorieën
Wellbeing Digitaal welzijn AI@WORK

Slimmer werken met generatieve AI

Slimmer werken met generatieve AI

AI als behulpzame partner

Artificiële intelligentie roept anno 2024 vaak nog vragen op: “Haal ik nu wel écht alles uit AI? Of heeft het allemaal geen zin, want die nieuwe technologie gaat mij uiteindelijk toch vervangen?” In deze blog shiften we graag het perspectief: AI kan ons werk verlichten én leuker maken, zolang je leert hoe je er het beste mee omgaat. 

Een korte stand van zaken

Je hoort tegenwoordig over de ene interessante AI-toepassing na de andere. Iedereen heeft er de mond van vol, en intussen gaat het al lang niet meer over wat kunstmatige intelligentie nu precies ís. Daar gaan wij toch nog even eerst dieper op in. Dan begrijp je achteraf nog beter hoe deze technologie ons kan versterken.


Ons menselijke brein past zich continu aan op basis van de (nieuwe) informatie die het binnenkrijgt. Dat heet neuroplasticiteit. AI-systemen, gebaseerd op neurale netwerken, werken op een heel gelijkaardige manier: ze worden getraind om te leren en te evolueren. Het is dus niet gewoon een krachtig hulpmiddel, maar een echte cognitieve partner.

AI als cognitieve uitbreiding

ChatGPT en consorten bekijk je dus best als een uitbreiding van je eigen cognitieve capaciteiten. AI-toepassingen kunnen je helpen bij het verwerken van complexe gegevens, en ze kunnen routineuze of tijdsintensieve taken uit handen nemen (van je medewerkers). Maar er is meer.

Generatieve AI (specifiek gericht op het creëren van nieuwe inhoud) kan ook best creatief uit de hoek komen, in de zin dat het zaken bedenkt waar je zelf misschien nooit was opgekomen. Daar kan jij dan weer verder mee aan de slag. Beschouw AI-powered toepassingen dus liever als een soort partner in je denkproces. Het maakt je niet vervangbaar, je versterkt er jezelf gewoon mee.

Een bijkomend voordeel: doordat je het meer routineuze werk kan ‘uitbesteden’ aan kunstmatige intelligentie, kunnen jij en je medewerkers focussen op het meer ‘menselijke’ werk en eerder creatieve of strategische taken. Kortweg: het helpt je potentieel om voorop te (blijven) lopen in jouw sector.

AI transformeert de manier waarop we werken, en deze samenwerking vraagt ook om nieuwe vaardigheden. Want om effectief de juiste en relevante resultaten te krijgen, is het belangrijk om gerichte prompts te formuleren.

Nood aan nieuwe vaardigheden

AI transformeert dus de manier waarop we werken, en deze samenwerking vraagt ook om nieuwe vaardigheden. Want om effectief de juiste en relevante resultaten te krijgen, is het belangrijk om gerichte prompts te formuleren.

We moeten met andere woorden optimaal leren omgaan met AI. En dat wordt een work in progress, want de ontwikkeling van deze technologie staat niet stil. (Zei er daar iemand ‘levenslang leren’?)

 

Voorbeeld van een goede prompt

We doen meteen even een voorzet, om het wat concreter te maken. Het is niet voldoende om gewoon een instructie te geven zoals: “Schrijf een uitnodiging voor mensen die deelnemen aan de opleiding ‘Slimmer werken met AI’.”


Voorlopig kunnen AI-toepassingen je gedachten nog niet lezen. Breng je achterliggende denkproces dus liever in kaart, zodat ChatGPT of Microsoft Copilot zoveel mogelijk context en input heeft. Dan krijg je eerder zoiets als prompt:

Wil je een zo goed mogelijk resultaat, denk dan minstens even goed na over de parameters van je prompt.

“Je bent een learning consultant en je gaat een beknopte, aantrekkelijke tekst schrijven die bedoeld is als uitnodiging voor een opleiding die gericht is op [specifiek vakgebied of vaardigheid]. Alle praktische info vind je in het document in bijlage. De tekst moet de unieke voordelen van de opleiding benadrukken, belangrijke details bevatten zoals de datum, locatie, en hoe men zich kan aanmelden, en vooral, de lezer overtuigen dat deelname hun carrière of persoonlijke ontwikkeling zal verrijken. Gebruik overtuigende taal die enthousiasme en nieuwsgierigheid opwekt bij de doelgroep, die voornamelijk bestaat uit [omschrijving van de doelgroep, bijvoorbeeld ‘jonge professionals’, ‘ervaren marketeers’, etc.].”

Kortom: wil je een zo goed mogelijk resultaat, denk dan minstens even goed na over de parameters van je prompt. Het is een hele boterham, maar het werkt véél beter. Probeer het zelf eens uit!

Belangrijke disclaimers

Het is aan bedrijven en overheden om te zorgen voor transparante en eerlijke AI-systemen die de privacy en waarden van gebruikers respecteren,.

Met gevoelige data moet je bijvoorbeeld altijd opletten – technologie is niet onfeilbaar. Denk ook altijd kritisch na: klopt wat er hier staat nu écht? Vraag gerust na welke bronnen of methoden er gebruikt werden om het antwoord of resultaat te genereren. En check deze bronnen dan ook.

Maak je organisatie futureproof

Wil je meer weten over alle mogelijkheden die de samensmelting van menselijke en kunstmatige intelligentie biedt? How’s Work helpt jouw organisatie met plezier om slimmer te werken met AI.

Van inspirerende keynote tot hands-on workshop en alles ertussen: jij kiest. Ons AI@Work aanbod bouwt mee aan het futureproof maken van jouw organisatie. 

ONZE EVENTS

UP TO DATE BLIJVEN ROND DEZE THEMA'S?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Categorieën
Wellbeing

Waarom welzijn veel meer is dan ‘plezier’

Waarom welzijn veel meer is dan ‘plezier’

De 4 dimensies van werkgeluk

Je hoort het langs alle kanten: het welzijn van mensen staat onder druk. En nee, een pingpongtafel of meditatiesessie gaat dat niet ineens oplossen. Wat maakt dan wél een wezenlijk verschil; waar zetten organisaties best op in? In deze blog scheiden we voor jou het pseudo-wetenschappelijke kaf van het wetenschappelijke koren.

Werk is geen Tomorrowland

Soms lijkt het alsof werken even plezierig moet zijn als een dagje op een festival. Maar laat ons eerlijk zijn: dat is niet erg realistisch. Pizza Friday of een teambuilding kan dan wel plezant zijn, maar dat verbleekt nog steeds bij het plezier dat mensen uit hun privéleven weten te halen.

 

Toch focussen de meeste welzijnsinitiatieven net op dat plezier. Natuurlijk is het belangrijk dat mensen zich goed voelen tijdens het werk, maar welzijn gaat over meer dan dat. Plezier is niet onze enige behoefte – we hebben meer nodig om gelukkig te zijn.

Welzijn omvat vier dimensies

Grof gesteld zijn er sinds de oertijd al vier behoeften waaraan we dagelijks proberen te voldoen: veiligheid, beloning, ontwikkeling en bijdragen (tot de overleving van de groep). Ook op het werk zijn we op zoek naar het invullen van die behoeften. Dan hebben we het eerder over:

 

  • Tevredenheid: over je loon of de status die bij je job hoort bijvoorbeeld. Dit biedt je ook een zekere veiligheid.
  • Plezier: gezellige praatjes, leuke taken enzovoort vormen een bron van goede gevoelens (‘beloning’, zeg maar).
  • Engagement: op het werk zijn er veel mogelijkheden om je te ontwikkelen, waardoor je je meer betrokken voelt.
  • Zinvolheid: werk geeft potentieel betekenis aan je leven. Al was het maar omdat je bijdraagt aan je team of de organisatie. Of omdat je je vanuit je baan misschien inzet voor de maatschappij.

Natuurlijk is het belangrijk dat mensen zich goed voelen tijdens het werk, maar welzijn gaat over meer dan dat. Plezier is niet onze enige behoefte - we hebben meer nodig om gelukkig te zijn.

Wil je écht een impact hebben op het algemene geluksgevoel van mensen, dan is het belangrijk om op elk van die vier dimensies in te zetten. En zoals je misschien zelf al kon afleiden: leidinggevenden spelen daar een belangrijke rol in.


Weet wel dat factoren zoals persoonlijkheid, levensfase en verwachtingen bepalen in welke mate deze behoeften spelen. Een one size fits all aanpak werkt niet dus. Het is aan leidinggevenden om te achterhalen waar iedereen binnen het team meer of minder nood aan heeft, om daar vervolgens op in te spelen.

Werkgeluk is domeingeluk

Wat verder ook nog belangrijk is om te beseffen: werkgeluk is domeingeluk. Werk is een levensgebied met heel specifieke omstandigheden, regels en beperkingen waar we niet omheen kunnen. Zoals we eerder aanhaalden: het zal vaak niet zo plezierig zijn als een dagje Tomorrowland. Maar werk biedt ook vormen van geluk die we in ons vrijetijdsleven niet vinden.


Denk maar aan ‘in de flow zijn’: een toestand waarin we de tijd uit het oog verliezen en veel gedaan krijgen, waardoor we ons ook goed voelen. Uit onderzoek blijkt dat we die flow veel vaker ervaren wanneer we werken (54%) tegenover in onze vrije tijd (18%). Mensen met een ijverende of doelgerichte natuur halen ook veel geluk uit hun werk doordat ze kunnen groeien in hun vak en als mens.

Welzijn is een totaalbeleving

Kortom: werk heeft veel te bieden, maar ook niet alles. Daar moeten we eerlijk en realistisch in zijn. Wél kunnen organisaties zich ervoor inzetten om alles uit het werk te halen dat eruit te halen valt. Intussen heb je begrepen dat dat niet alleen draait om leuke extraatjes zoals pingpongtafels en yogasessies. Want welzijn is geen hype.

 

Zorg voor engagement door mensen groeikansen en verantwoordelijkheden te geven. Zet in op stimulerend leiderschap. Geef mensen zinvolle taken én waardering. Maak de waarden en missie van je organisatie duidelijk. En verlies ook niet de basics uit het oog zoals veiligheid en gezondheid op het werk. Met de inzichten uit dit artikel en deze compacte lijst aan to do’s, heb je alvast een goed startpunt om werk te maken van welzijn op het werk.

Kan je (team van leidinggevenden) hier nog wat ondersteuning in gebruiken? Of denk je dat een inspirerende keynote of workshop de perfecte kick-off is om grondig werk te maken van welzijn binnen jouw organisatie? Daar kan How’s Work bij helpen – contacteer ons gerust, dan bekijken we samen hoe we het beste inzetten op werkgeluk voor iedereen binnen jouw organisatie.

KLAAR OM WAT DIEPER TE DUIKEN?

Tijdens ons gratis webinar ontdek jij hoe jij op een gefundeerde manier kan werken aan welzijn binnen jouw organisatie. We delen concrete inzichten, praktische tools en beantwoorden je vragen. Schrijf je nu!

ONZE EVENTS

UP TO DATE BLIJVEN ROND DEZE THEMA'S?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief