WAAROM JE SOMS BETER OPGEEFT
(EN DAT NIET ERG IS)
VOOR (HR) SCIENCE GEEKS
“Blijven gaan, ook al is het moeilijk. Niet opgeven, want je wil toch niet falen? Doorzetten.” Dat lijkt de algemene teneur in onze cultuur. Je vervalt er ook al snel in wanneer je op automatische piloot leeft. Maar in strikt biologische zin heeft het soms geen zin om door te zetten. Waarom laat je je niet-aflatende doelgerichtheid soms beter eens varen?
Katelijn Nijsmans, CEO van How’s Work?, sprak erover in De Wereld van Sofie (Radio 1), maar we doen het hier nog eens uit de doeken voor jou.
Opgeven is aerobics voor je hersenen
Weten wanneer je beter opgeeft, is de sleutel tot een gelukkiger leven. Dat is de conclusie van de bekroonde schrijfster en cultuurcriticus, Julia Keller. En toch valt het ons zwaar om ergens mee te stoppen. Niet alleen omdat we cultureel geprogrammeerd zijn om door te zetten, maar ook omdat het voor onze hersenen niet zo evident is. Meer zelfs: opgeven is een van de moeilijkste manoeuvers die we van ons brein kunnen vragen. Ons brein houdt van automatisme, daarom is de mens vaak zo’n gewoontedier.
We stellen gedragingen en doelen na een tijdje niet meer in vraag. We blijven gewoon gaan. Want dat kost uiteindelijk minder energie dan continu schakelen. Vergelijk opgeven dus gerust met een portie aerobics voor je hersenen.
Ons brein houdt van automatisme, daarom is de mens vaak zo'n gewoontedier.
Cognitieve flexibiliteit: een tweesnijdend zwaard
Eens je in een bepaalde gewoonte zit, vraagt het extra energie om ze weer stop te zetten. Jij of een medewerker gebruikt bijvoorbeeld graag een specifieke software, terwijl er een beter alternatief bestaat (en misschien zelfs verplicht wordt ingevoerd). Je moet een zogenaamde ‘stay or go’ beslissing nemen: blijf ik volhouden, of geef ik op? Dat betekent dat je ook moet nadenken over heel wat: alle andere opties die je zou kunnen volgen, de impact van je beslissing, de directe gevolgen, enzovoort. Klinkt nu al vermoeiend, niet?
En toch, hoewel het effectief een inspanning is voor je hersenen om hiermee bezig te zijn, houdt je brein wel van zo’n uitdaging. Puur neurobiologisch gezien doe je jezelf er een plezier mee om strategisch dingen op te geven en iets nieuws te beginnen. Bovendien kan je er vaak niet aan ontsnappen: de wereld staat niet stil, en er gebeuren continu veranderingen binnen bedrijven. Maak het jezelf dus gerust maar eens moeilijk. Het is in zekere zin zelfs een overlevingstechniek.
Geen falen, wel een strategische vaardigheid
Volgens Keller zijn mensen de enige wezens die moeite hebben met opgeven. De meeste dieren gaan zonder verpinken een hopeloze situatie stopzetten. Logisch ook, want een leeuw kan bijvoorbeeld in de problemen komen als hij te hard doorzet in de jacht. Als het eten schaars is, hangt hun leven er zelfs vanaf. Dan zijn ze verplicht om een andere prooi te zoeken, of om op een andere manier voedsel te vinden.
Helaas zit het bij mensen dus net iets anders. Ook als blijkt dat iets niet werkt, of niet goed is voor ons, blijven we doorzetten. We worden om de oren geslagen met dat soort verhalen: topsporters en succesvolle ondernemers die vertellen hoe ze nooit hebben opgegeven. Het lijkt wel een moreel falen als je opgeeft. Maar is het dat wel? Soms kan het voor een atleet net een redding zijn om er even de stekker uit te trekken. Om een wedstrijd te skippen, zodat ze de volgende keer optimaal kunnen presteren.
Bij werknemers is het hetzelfde verhaal: als ze gemotiveerd worden om te blijven bijleren, uitdagingen aan te gaan en problemen op te lossen, kunnen ze het beste van zichzelf (blijven) geven. Als je je lerende brein onderhoudt, levert dat op de lange termijn heel wat voldoening én plezier op.
Veerkracht draait, paradoxaal genoeg, ook om de bereidheid om te stoppen.
COGNITIEVE FLEXIBILITEIT
Als we het hebben over veerkracht en succes, dan gaat het over nonstop drive, een niet-aflatende doelgerichtheid. Maar het gaat niet enkel om obstakels overwinnen, pijn negeren en je er doorheen worstelen. Soms heeft dat zeker zijn waarde. Maar veerkracht draait, paradoxaal genoeg, ook om de bereidheid om te stoppen.
Opgeven vraagt om zelfkennis. Je moet kritisch naar jezelf durven te kijken, en beseffen wat je vermoeit of net energie geeft. Doorzettingsvermogen hebben we vaak geleerd van onze ouders, en het zit ingebakken in onze cultuur. Het is ook niet per definitie slecht. Maar ‘doorzetten’ is niet de oplossing voor élk dilemma. Dan geef je jezelf mogelijks de schuld van dingen waar je zelf geen invloed op hebt. Of dan dreig je misschien neer te kijken op anderen die stoppen. Probeer jezelf ervan bewust te zijn dat in onze sociale context falen heel sterk gekoppeld is aan opgeven, maar dat het biologisch perfect steek houdt.
Kortom: we zijn wat afgedwaald van onze natuurlijke reflex om op tijd te stoppen. Gelukkig kan je je brein wel aanleren om opnieuw wat flexibeler te zijn! Wil je hier meer over weten? Schrijf je dan snel in voor ons ‘Lifelong Learning’ webinar op 29 juni. Of neem gerust contact op met ons voor een aanpak op maat, wij geven de cognitieve flexibiliteit bij jou op de werkvloer graag een boost.
