Wanneer je iets nieuws wil leren, hoor je al snel dat het ‘een kwestie is van veel oefenen’. Tienduizend uur lang, meer bepaald – zo lang zou het duren om een vaardigheid perfect onder de knie te krijgen. Maar klopt dat wel? En is herhaling echt het fundament van leren, of gebeurt er in je brein iets anders dat belangrijker is?
De tienduizend uren-regel stelt dat je veel herhaling nodig hebt om de patronen van een vaardigheid of gewoonte stevig in je hersenen te verankeren (en je iets dus écht goed kan). Maar wie wat dieper graaft, ontdekt al snel dat dit eerder een mythe is.
Zonder herhaling kunnen zich natuurlijk geen nieuwe hersenbanen vormen: er is dus wel iéts van aan. Maar je kan tienduizend uur oefenen en er alsnog weinig van opsteken als je brein niet ‘begrijpt’ waarom het belangrijk is. Context, betekenis en motivatie bepalen welke informatie blijft plakken. Niet de stopwatch.
Leren is geen kwestie van je brein ‘vullen’ met kennis, maar van het activeren en herschikken van netwerken.
Drie Hongaarse meisjes zijn hier een mooi voorbeeld van: Susan, Sofia en Judit Polgar groeiden op in een gezin dat gek was op schaken. Ze kregen het spel met de paplepel ingegeven en oefenden elke dag (urenlang!) met hun vader.
Maar er was meer dan herhaling: het gezin creëerde een motiverende context waarin oefenen leuk en betekenisvol was. Met resultaat, want elk van de drie zussen werd op jonge leeftijd schaakkampioen. Judit Polgar wordt zelfs beschouwd als de sterkste vrouwelijke schaker aller tijden.
Leren is geen kwestie van je brein ‘vullen’ met kennis, maar van het activeren en herschikken van netwerken. Dat proces heet neuroplasticiteit. Ons brein is geen onwrikbare baksteen, maar eerder een pak plasticine: het vormt zich voortdurend op basis van onze – kleine of grote – ervaringen. Het is ook nooit ‘af’; ons brein blijft zich levenslang vormen.
Een cruciale rol hierin speelt de neurotransmitter acetylcholine. Die werkt als een vuurtoren in je brein: het signaleert wat belangrijk is om te onthouden.
Bij levensnoodzakelijke gedragingen (zoals je hand niet op een hete kookplaat leggen) gebeurt dat automatisch. Maar voor andere vaardigheden – zoals schaken of projectmanagement – heeft je brein een extra duwtje nodig. Dat komt in de vorm van motivatie en beloning.
Wie ooit een taalcursus volgde om ‘gewoon iets bij te leren’, weet: als het je eigenlijk niets kan schelen, blijft er weinig hangen. Zonder betekenis en motivatie is leren als roeien zonder water. Het is pas wanneer iets enigszins belangrijk aanvoelt – omdat het aansluit bij onze waarden, doelen of identiteit – dat acetylcholine ervoor zorgt dat je brein beter oplet en informatie actiever verwerkt.
Intrinsieke motivatie is dus cruciaal. Niet alleen helpt het je volhouden, het zorgt er ook voor dat je brein effectief aan het werk gaat. Beloning (denk: succeservaringen, erkenning of gewoon het plezier van iets nieuws kunnen) versterkt het leerproces nog eens.
Leidinggevenden doen er goed aan om leerprocessen zo relevant mogelijk te maken. Geef medewerkers het waarom achter een opleiding, erken hun vooruitgang, en geef feedback die betekenisvol is.
Voor organisaties betekent dit dat klassieke opleidingen – met veel eenrichtingsverkeer en weinig betekenis – niet echt een duurzaam effect hebben. Wil je mensen écht iets bijbrengen? Zorg dan voor context, autonomie en connectie. Laat medewerkers kiezen wat ze willen leren, koppel leerdoelen aan hun persoonlijke groei of teamdoelstellingen, en voorzie ruimte om te experimenteren.
Leidinggevenden doen er goed aan om leerprocessen zo relevant mogelijk te maken. Geef medewerkers het waarom achter een opleiding, erken hun vooruitgang, en geef feedback die betekenisvol is. Stimuleer niet alleen de herhaling, maar vooral het inzicht en de betrokkenheid.
Herhaling helpt, dat is zeker. Maar het is niet de heilige graal. Je brein leert vooral wat het belangrijk vindt, en dat wordt bepaald door de heilige drievuldigheid van context, betekenis en motivatie. Of je nu een schaakkampioen wil worden of je team sterker wil maken: zonder een betrokken brein, geen blijvend effect.
Leren is dus niet gewoon een kwestie van ergens genoeg uren in kloppen. Het is een proces dat begint met nieuwsgierigheid, gevoed wordt door motivatie en pas écht effect heeft als het brein denkt: dit doet ertoe. Kortom: wil je dat je mensen écht blijven leren, voorzie dan meer dan tijd in hun agenda.
Cookie | Duur | Beschrijving |
---|---|---|
cookielawinfo-checkbox-analytics | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics". |
cookielawinfo-checkbox-functional | 11 months | The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional". |
cookielawinfo-checkbox-necessary | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary". |
cookielawinfo-checkbox-others | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other. |
cookielawinfo-checkbox-performance | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance". |
viewed_cookie_policy | 11 months | The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data. |