Je kent het gevoel wel: een lange, drukke werkdag achter de rug en eindelijk tijd om te ontspannen. Maar daar heb je eigenlijk geen fut meer voor. Of je denkt al voorsprong te nemen door nog even verder te werken. Echt opladen doe je dus niet, en de volgende ochtend begin je uitgeput aan een dag die je weer geen voldoening geeft.
Waarom is het toch zo moeilijk om bewust te kiezen voor herstel, net op de momenten dat we het het hardst nodig hebben? Dat heeft te maken met de recovery paradox, en het beïnvloedt je welzijn meer dan je denkt.
Elke (werk)dag vraagt energie. Of het nu deadlines, meetings of complexe taken zijn: ons brein en lichaam verwerken constant prikkels. Dat is op zich geen probleem, zolang je tussendoor en na je werk voldoende herstelt. Pauzes, ontspanning en activiteiten die je loskoppelen van je werk, helpen om belasting af te bouwen en je batterijen weer op te laden.
En daar wringt het schoentje. Want wie zich na een werkdag gespannen of uitgeput voelt, heeft net méér nood aan een opkikker… Maar paradoxaal genoeg zijn we in die toestand minder geneigd om actief te investeren in ons herstel. In plaats daarvan kiezen we vaker voor passieve ontspanning, zoals eindeloos scrollen of gedachteloos series kijken.
Stress en negatieve emoties zoals frustratie en angst halen je energie en motivatie omlaag. Gaan sporten, tokkelen op je gitaar, afspreken met vrienden of uitgebreid koken thuis? Ook al zijn het dingen die kunnen helpen om je gedachten écht te verzetten en je net energie kunnen geven, je hebt er simpelweg geen fut voor. Zo ontstaat een vicieuze cirkel.
Onvoldoende herstel in je vrije tijd zorgt ervoor dat je de volgende werkdag vermoeid begint, waardoor je ’s avonds opnieuw comfort zoekt in snelle, gemakkelijke ontspanning – die je opnieuw niet oplaadt. En we zijn vertrokken. Het wordt moeilijker en moeilijker om de juiste keuzes te maken.
Onvoldoende herstel in je vrije tijd zorgt ervoor dat je de volgende werkdag vermoeid begint, waardoor je 's avonds opnieuw comfort zoekt in snelle, gemakkelijke ontspanning - die je opnieuw niet oplaadt.
Die vicieuze cirkel kan op termijn leiden tot een chronisch energietekort, allostatische overbelasting en gezondheidsproblemen. Dat willen we natuurlijk vermijden. Hoe? Door deze neerwaartse spiraal bewust te doorbreken.
Wij tippen een paar concrete handvaten daarvoor – niet alleen voor het individu, maar ook voor de leidinggevende(n) en organisatie.
De verantwoordelijkheid voor herstel ligt niet alleen bij het individu. Werkgevers en leidinggevenden hebben een niet te onderschatten impact op hoe makkelijk of moeilijk het is om écht te herstellen.
De verantwoordelijkheid voor herstel ligt niet alleen bij het individu. Werkgevers en leidinggevenden hebben een niet te onderschatten impact op hoe makkelijk of moeilijk het is om écht te herstellen.
Als je na een werkdag wél nog energie over hebt, is de kans groot dat je kiest voor iets dat je helpt om te herstellen van alle werkgerelateerde stressoren. Lees: iets waarvan je tot ontspanning komt en waarbij je helemaal gedeconnecteerd bent van je job. Zo start je de volgende dag opnieuw met opgeladen batterijen.
Je kan de wisselwerking tussen welzijn en werkdruk dus ook naar je hand zetten – ze werkt in beide richtingen. Daarom is het zo belangrijk om bewust te kiezen hoe je gaat herstellen van een baaldag ’s avonds (of van een baalweek in het weekend).
De 'recovery paradox' is een val waar we allemaal wel eens intrappen. Neerploffen in de zetel met je gsm in de hand of je laptop op je schoot is verleidelijk én gemakkelijk.
De ‘recovery paradox’ (Sonnentag, Cheng & Parker, 2022) is een val waar we allemaal wel eens intrappen. Neerploffen in de zetel met je gsm in de hand of je laptop op je schoot is verleidelijk én gemakkelijk. En soms is zo’n avondje niksen (of zelfs werk inhalen) misschien exact wat je nodig hebt – you do you.
De boodschap die we vanuit How’s Work graag meegeven is heel simpel: probeer bewust om te gaan met je ontspanning. En probeer vanuit je organisatie ook een omgeving te creëren waarin herstel mogelijk is. Want wie welzijn op de agenda zet, zorgt voor fitte mensen die zich beter voelen – en uiteindelijk ook beter presteren.
Op zoek naar meer strategieën om je mensen te helpen beter te deconnecteren? Volg dan zeker ons gratis ‘Unplug to re-connect’ webinar op 31 maart.
